kreupelheidsonderzoek en pezen

wat zijn pezen?

Het paardenbeen kent vier belangrijke buigpezen waar we regelmatig problemen aan zien. Dit zijn de oppervlakkige en diepe buigpees, de tussenpees en het checkligament. Dit zijn buigpezen van het onderbeen en vormen samen het kogel-draagapparaat.

Peesweefsel is elastisch weefsel dat kan uitrekken en weer terug kan veren, zoals een elastiek. Deze pezen zorgen ervoor dat de kogel bij de belastingsfase kan zakken en weer terug kan veren voor de volgende zwaaifase.
Pezen zijn opgebouwd uit vezels collageen (een eiwit dat belangrijk is voor de structuur, stevigheid en elasticiteit). Wanneer een pees ver uitgerekt wordt, kunnen vezeltjes hiervan breken. Wanneer enkele vezels breken is dit niet meteen een probleem, echter wanneer dit een groot deel van de vezels betreft, wordt de elasticiteit van het weefsel minder. Zo ontstaat een peesblessure.

symptomen

Peesblessures kunnen zich wisselend presenteren. Afhankelijk van welke pees beschadigd is en hoe erg de beschadiging is, ontstaat er zwelling. Deze zwelling kan warm en pijnlijk zijn bij aanraking. Daarnaast kan het paard er in meer of mindere mate kreupel aan lopen, maar dit hoeft niet!
Wanneer u één van deze symptomen ziet is het belangrijk om een dierenarts in te schakelen. Liever te vroeg dan te laat!

diagnostiek

De dierenarts zal het paard in beweging bekijken om te zien of én waar het dier kreupel is. Dit gebeurt zowel op een rechte lijn als op een harde en zachte volte. Eventueel worden er plaatselijke verdovingen gezet om de locatie van de blessure beter te lokaliseren.
Als hierna gedacht wordt aan een peesblessure zal de dierenarts een echo van het been voorstellen. Met een echo kunnen we de vezels van de pezen in beeld brengen. Het plaatje rechts geeft een schematische weergave van het beeld. Als er sprake is van een peesblessure zien we op de echo een onderbreking van het vezelverloop en vocht. Dit vocht ziet er op de echo zwart uit. Links waar de pijltjes naar wijzen zie u een voorbeeld van zo’n blessure.

behandeling en revalidatie

Het doel van de behandeling en revalidatie is om de peesvezels te laten herstellen en zo de pees weer zo sterk en elastisch mogelijk te krijgen. Helaas is het zo dat er geen origineel peesweefsel meer voor terug komt, maar dat het een soort littekenweefsel wordt. Dit littekenweefsel is minder sterk en elastisch dan het originele peesweefsel. Dit herstel duurt lang, onder andere doordat de pezen matig doorbloed zijn.

• Het belangrijkste bij de behandeling van een peesblessure is rust en gecontroleerde beweging op een harde bodem. De rust voorkomt verdere schade en zorgt ervoor dat de pees de kans krijgt om te genezen. Met de gecontroleerde beweging wordt de doorbloeding weer wat gestimuleerd en het nieuwe weefsel kan langzaam wennen aan de belasting. Dit moet gecontroleerd en op een harde bodem om te voorkomen dat het paard de blessure verder/opnieuw beschadigt. De dierenarts zal u helpen met het opstellen van een revalidatieschema.
• Koelen van het been zorgt voor vermindering van de ontstekingsreactie en speelt met de doorbloeding van het been. Zeker in de acute fase is dit nuttig. Koelen met stromend water werkt het beste maar is ook tijdrovend. Er zijn ook verschillende coolpacks op de markt. Minimaal 15-20 minuten koelen is vaak voldoende om de ontstekingsreactie te remmen.
• Lasertherapie wordt vaak toegepast tijdens het herstel van een peesblessure. Hierbij wordt de pees gedurende periode een aantal keer per week gelaserd. Laseren stimuleert een sneller genezingsproces, waarbij ook de kwaliteit van het littekenweefsel in de pees beter wordt.
• Ook PRP (Plaatjes Rijk Plasma) is een behandelingsmogelijkheid. PRP wordt verkregen uit het eigen bloed van het paard en ingespoten in de pees. PRP bevat veel groeifactoren die de genezing bevorderen en zorgt uiteindelijk ook zorgt voor een betere kwaliteit van het peesweefsel. Behandelingen met stamcellen zijn vrij recent ontwikkelde behandelmethodes waarbij stamcellen ingespoten kunnen worden die voorgeprogrammeerd zijn op het worden van peesweefsel. Deze behandeling is volop in ontwikkeling en de eerste resultaten lijken veelbelovend.
• Het kan zijn dat u het advies meekrijgt voor speciaal beslag. In overleg met de hoefsmid kan een aangepast beslag gemaakt worden zodat de aangedane pees ontlast wordt.
• Daarnaast kan aquatraining een waardevolle toevoeging zijn aan het revalidatie traject van uw paard.
  
  Verschillende van deze behandelingen zijn bij ons mogelijk.

prognose

De prognose van de peesblessure is erg afhankelijk van het type blessure, het werk wat verwacht wordt van het paard en het verloop van de revalidatie. Hoe eerder een peesblessure gediagnosticeerd en behandeld wordt, hoe beter de prognose, omdat we dan in de acute periode kunnen ingrijpen. Bij een chronische blessure is het lastiger om het herstel traject te sturen.

preventie

Voorkomen is beter dan genezen! Dat is zeker het geval bij peesblessures, maar hoe pak je dat aan?

• Voorkom piekbelasting, dat wil zeggen; zorg ervoor dat uw paard regelmatig beweging krijgt. Bouw trainingen op naar een bepaald niveau en doe niet te veel van hetzelfde. Regelmatig wisselen van ondergrond is ook goed voor de kwaliteit van je pezen. Let hierbij wel op de zwaarte en vering van de bodem. Zorg dat uw paard dagelijks vrije beweging krijgt. De hele dag kleine beetjes bewegen is beter dan een paar uur intensief.
• Voorkom oververhitting: het gebruik van onder andere bandages, maar ook andere beenbescherming zorgt ervoor dat de temperatuur in de pezen behoorlijk oploopt. Deze hoge temperatuur zorgt ervoor dat er kleine beschadigingen ontstaan in de vezels (microtrauma) en dit kan op den duur leiden tot een peesblessure. Laat bandages in de kast liggen en wanneer u peesbeschermers gebruikt, haal ze snel weer af na het rijden om de temperatuur omlaag te brengen.
• Voel regelmatig de pezen af. Door dagelijks even uw vingers langs de pezen te laten gaan, leert u wat normaal is voor uw paard en bent u er snel bij als er iets afwijkend is. Een verdikte pees kan duiden op een peesblessure. Wacht niet totdat het paard kreupel is, aangezien niet kreupel lopen door een peesblessure.
• Zorg voor correcte voeten en beslag: no feet, no horse! Ongelijke en platte voeten geven een verhoogde belasting van de pezen. Ook een goed beslag is belangrijk voor het functioneren van uw paard. Zeker als uw paard als eens een blessure gehad heeft of ongelijke voeten heeft is het heel belangrijk dat de belasting goed verdeeld wordt over de voet. Met 150 kg per been kan een kleine aanpassing al veel effect hebben.